مصاحبه با هفته نامه بورس
موضوع: اصلاح شیوه پرداخت سود نقدی
Date: Sep 06, 2015
چهاردهم شهریور ماه 1394
قبل از اینکه به سئولاتتان پاسخ گویم ، اجازه میخواهم نتایج
مشاهدات سه ساله خود از وضعیت بازار
سرمایه ایران را به عنوان یک کارشناس و بصورتی خلاصه و کلی مطرح نمایم.
اگرچه بازار
سرمایه کشور در ده گذشته در سه بعد اطلاعاتی و عملیاتی و تخصیص منابع رشد مطلوبی
داشته است ، اما به نظر میرسد که پاره ای از قوانین و ایین نامه ها و دستوالعملهای
موجود ان که عمدتا در دهه های گذشته تدوین
شده اند با توجه به تحولات تکنولژیک و افزایش سرعت مبادلات و ارتباطات نیازمند
بازنگری وتطبیق با شرایط موجود میباشند تا راه رسیدن به بازاری کارامد و قانونمند
و جذاب هموارتر شود و سرمایه گذاران خارجی نیز رغبت بیشتری به بازار سرمایه ایران
نشان دهند.
به این عقیده بازار سرمایه کشوردارای دو دسته مشکلات است
که تاثیر زیادی بر رفتار بازار داشته و مانع از رشد کمی و کیفی و همه جانبه ان میگردند. طبقه اول مشکلاتی
هستند که ریشه فرهنگی دارند و رفع این مشکلات نیازمند زمان و اموزش همه جانبه تمام
مشارکت کنندگان در بازار است که هریک
بتوانند نقش خود را بدرستی درک کنند و اجرا نمایند که جزییات ان مورد بحث فعلی ما
نیست .اما طبقه دوم مشکلاتی هستند که برخی بسادگی قابل حل و نیازمند زیر ساخت و
بستر سازی نیستند. انشاله به تدریج یکایک
این مشکلات کوچک و قابل حل را متواضعانه و برگرفته از تجربیات بازارهای غربی به
جامعه هوشمند و جوان مالی و بالاخص بازار سرمایه تقدیم خواهم نمود.
اولین مشکل ساده و قابل حل وجود اشکال درچگونگی توزیع
سود نقدی به سهامداران است. واریز سود
نقدی سهامداران به حسابهای بانکی انها نادرست است و میباید به حساب انها در
کارگزاریهایشان واریز شود. به بیان دیگر جمع اوری سود نقدی سهامداران باید توسط
کارگزاران صورت گیرد تا سهامداران خرد و کلان دچار سردرگمی و اتلاف وقت برای جمع اوری سود
سهام خود در میان بانکهای مختلف نشوند و پول از بازار سرمایه بدون دلیل خارج
نشود.وجوه حاصله در بازار سرمایه متعلق به بازار سرمایه است.
تشکر میکنم و سئوالات شما را به شرح ذیل پاسخ گفته ام.
هفته نامه بورس: شیوه کنونی واریز سود سهامداران چه اشکالاتی
دارد؟
پاسخ:واریز
سود نقدی سها مداران به حسابهای بانکی آنان اساسا نادرست است . این روش حقوق "بازار
سرمایه" را تضییع میکند و سود حاصله
در بازار را از او میگیرد. اینکه حاصل کار "بازارسرمایه" را "بازار
پولی " جمع آوری میکند نقض غرض است و
به بازار سرمایه از هر جهت و در تمام ابعاد صدمه میزند.
مسئله روش پرداخت سود نقدی به ظاهر کوچک است و در عرض
چند هفته میتواند اصلاح شود. اما تاثیران بر تمام ابعاد بازار سرمایه بتدریج
نمایان خواهد شد و یک گام به جلو در کارامدی بازار خواهد بود.روش فعلی دارای
مشکلات عدیده است که میتوان به چند مورد ذیل اشاره مشخص نمود:
·
خروج غیر
منطقی و بدون توجیه حجم بزرگی از نقدینگی
بازار سرمایه در قالب سود تقسیم شده
سالیانه و واریز ان به "بازار پولی" یا شبکه غیر متمرکز
بانکی که درصد عمده ای از ان به بازار
مصرف هدایت میشود.
·
سرگردانی
سرمایه گذارحقیقی و اتلاف وقت در جمع اوری سود از بانکهای متعدد وتضییع احتمالی
حقوق او منجر به بی علاقگی سهامداربه سود
نقدی میشود واو را به معامله گری و سفه بازی سوق میدهد
·
شفافیت
و کیفیت توزیع سود نقدی شرکتها را کاهش میدهد و به کارامدی و چرخه عملیاتی بازار
سرمایه صدمه جدی میزند
اشکالات
زیاد هستند و این مطلب را طولانی و از حوصله خارج میکنند . به این عقیده ، شیوه
کنونی دارای هیج توجیحه منطقی و اقتصادی نیست. من اطمینان دارم با بلاغت روز افزون
بازار این شیوه دیر یا زود متوقف میشود و روش پیشنهادی بکار گرفته خواهد شد. اما
زمان یابی مسئولین در اجرای سریع تر ان گام مهمی درجهت توسعه بازار سرمایه در این مقطع زمانی است. من
مطمئن هستم که اهالی بازار سرمایه همگی
برای بالغ شدن و حفظ حقوق این بازار همدلی
و همزبانی خواهند داشت.
هفته نامه بورس: خیلی از کارشناسان به شیوه کنونی واریز سود
ایراداتی وارد میکنند و می‌گویند باید تغییر کند؛ چه امکانات و زیرساخت‌هایی برای
این کار لازم است؟ (تغییر شیوه کنونی)
پاسخ: هم
اکنون برخی کارگزاران جمع اوری سود نقدی سهامداران خاص خود را به وکالت از طرف
انان انجام میدهند. زیرا واقعیت ان است که ارایه این خدمات نیاز به بستر سازی و زیر ساخت ندارد و هم اکنون
برای مشتریان خاص در حال اجراست و باید به تمام سرمایه گذاران تعمیم یابد.
اگر کارگزاران خدمات جمع اوری سود نقدی سرمایه گذاران
خود را بر عهده بگیرند ، یک مسئله بسیار پراهمیت در کارامدی بازار به سادگی حل شده
است. به بیان دیگر یک تغییر کوچک در چگونگی پرداخت سود نقدی تاثیری اهرمی بر ابعاد
بازار سرمایه خواهد گذاشت.
هفته نامه بورس:از دید شما چرا شرکتها برای تغییر شیوه کنونی
رغبتی نشان نمی‌دهند؟
پاسخ :گرچه
انجام چنین امری موجب میشود که طرف حساب شرکتها در رابطه با سود نقدی ،کارگزاران
باشند که دارای شخصیت حقوقی و قدرت جمعی هستند که طبعا این اتفاق مورد پسند برخی
شرکتها نیست. زیرآنها را مجبور میسازد که در پاسخگویی و پرداخت بموفع مطالبات
سهامداران دقت و نظم بیشتری داشته باشند و احیانا متحمل هزینه های مختلفی از جمله
هزینه فرصت شوند. دلیل دیگر بی میلی انان به تغییر شیوه توزیع سود میتواند نگرانی
انان در نظارت بیشتر بازار بر شیوه عمل انها هنگام پرداخت سود نقدی باشد. به هر
حال هنوز مدیران زیادی در میان شرکتهای پذیرفته شده عام وجود دارند که در بسیاری
مواقع بدون دلیل از ارایه اطلاعات طفره میروند و روند بازار سرمایه و فرهنگ ان
هنوز برایشان کاملا جا نیفتاده و قابل هظم نیست.
به این عقیده
مدیران واقع بین و هوشمند و علاقه مند به بازار سرمایه در میان شرکتها نیز بسیارند و از شیوه صحیح توزیع سود نقدی استقبال خواهند نمود و از ان به
عنوان یک فرصت در نشان دادن توانایی در پرداخت بموقع تعهدات خود استفاده خواهند
نمود.
هفته نامه بورس: گفته می‌شد که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی میتواند
برای یکجا کردن سود سهام و واریز آن به حساب سهامداران نقش داشته باشد. اما تا به حال
در شرکت سپرده‌گذاری اقدامی نشده، از دید شما به عنوان کارشناس چرا این اتفاق رخ نداده
است؟ (البته خود شرکت سپرده‌گذاری اعلام کرده زیر ساخت این کار را فعلا ندارد.)
پاسخ:به این
عقیده مسئله واریز سود نقدی به حساب انان نزد کارگزاریها به هیج وجه پیچیده و غامض
نیست و نیاز به زیر ساخت و درگیر نمودن شرکت سپرده سرمایه گذاری ندارد.کارگزار به
وکالت از طرف سرمایه گذار سود نقدی را جمع اوری میکند. به بیان دیگر سرمایه
گذارفرم استانداردی را امضا میکند و به کارگزار خود وکالت میدهد که حقوق و مطالبات
او را از شرکتها جمع اوری نماید.
اینکه خدمات جمع اوری سود نقدی سهامداران توسط
کارگزاریها چگونه باید جبران شود مسئله ای دیگر است که به این عقیده و با توجه به
هزینه بالای "معاملات برخط " نمیباید به سرمایه گذار تحمیل شود.
هفته نامه بورس: - شیوه پرداخت سود سهامداران
در خارج از ایران چگونه است؟
پاسخ:سود
نقدی بسیاری از شرکتهای بازار های پیشرفته در جهان هر سه ماه یکبار به حساب انان
نزد کارگزاریهایشان واریز میشود و سرمایه گذار هرگز نگران جمع اوری سود و اتلاف
وقت خود نیست. ارائه این خدمت توسط کارگزاریها جز لاینفک قراداد کارگزاری است
هفته نامه بورس: این شیوه چه مزایا و معایبی دارد؟
پاسخ:گرچه
هر روش و یا شیوه ای طی زمان و به تدریج
عیب یابی میشود و اصلاح و تعدیل
میگردد و با شرایط تکنواژیکی و زمانی منطبق میگردد. اما اساسا مسئله ای به نام
چگونگی واریز سود نقدی در غرب وجود ندارد . واریز سود نقدی به حساب سرمایه گزار در
بازار سرمایه مسیر منطقی دریافت سود
سهامداران است و بر ان ایرادی مترتب نیست. مهمترین مزیت واریز سود نقدی به حساب سرمایه گذار در بازار
سرمایه ان است که به گردش وجوه در بازار پیوستگی میدهد و از خروج بی دلیل سرمایه
از بازارسرمایه و ورود ان به جامعه مصرف جلوگیری میکند. مسئله ای کوچک که حل
ان تاثیری سیستمی بر ارکان و اجزا عملیاتی
بازار سرمایه کشور خواهد گذاشت وکارامدی بیشتر اطلاعاتی و تخیص بهتر منابع را
بدنبال خواهد داشت.
- هفته نامه بورس: این پیشنهاد هم وجود داشته که واریز سود سهام از طریق کارگزاریها هم پیگیری
شود نظرتان در این باره چیست؟ آیا این شیوه عملی است؟
پاسخ:روش
اصلح همین است که خدمات جمع اوری سود نقدی سهامداران به کارگزاریها واگذار شود. به
این عقیده نیز جمع اوری سود نقدی توسط کارگزاریها نیز بسیار سهل و ساده است و
بهترین روش انجام کار است. درگیر نمودن سایر موسسات و شرکتها از جمله" شرکت
سپرده سرمایه گذاری" کار را مشکل میکند و در ماموریت شرکت سپرده سرمایه گذاری
و دستور کار فعلی ان نمیگنجد
هفته نامه بورس: تغییر شیوه پرداخت سود سهام چه تاثیری در بازار سرمایه
دارد؟
پاسخ:تغییر
شیوه توزیع سود نقدی تاثیری اهرمی برهمه ابعاد بازار سرمایه خواهد گذاشت. این
تاثیرات در کوتاه مدت و میان مدت نمایان میشوند.
·
حجم
عظيمي از وجوه نقدي كوچك و بزرگ به بازار سرمايه برميكردد و احتمال سرمايه كذاري
مجدد این وجوه فراهم میاید و آن بخش از کاهش
قیمت سهام که ناشی از تقسیم سود نقدی
شرکتها ست را تا حدود زیادی جبران میکند.
·
در بعد
"عملیاتی" بازار را کارامد تر میکند و چرخه سرمایه گذاری را کامل
مینماید. در بعد ا"طلاعاتی " شفافیت بیشتری به کیفیت نوزیع سود شرکتها و
بهنگامی پرداخت مطالبات سهامداران خرد و کلان میبخشد و شرکت ها را به شفافیت بیشتر
در سیاست های تقسیم سود نقدی ترغیب و تدبیر میکند و در بعد "تخصیص بهتر منابع
" نیز به کارامدی بازار کمک میکند. زیرا سهامداران و بازار به سرمایه گذاری
در سهامی که سود خود را بموقع پرداخت
میکنند اقبال بیشتری نشان میدهند و طبعا منابع بیشتری را جذب میکنند.
به همبن سیاق شاید بتوان مزایای متعدد دیگری را در
جزییات برشمرد، زیرا جمع اوری سود اشخاص حقیقی وسرمایه گذاران کوچک از شرکتهای
پراکنده در سطح شهر ها و استان ها مشکلی عیان و غیر قابل انکار است و راه حل ان
بسیار ساده است که خدمات جمع اوری سود
نقدی باید به کارگزاران خوب بازار سرمایه سپرده شود که انها نیز از خروج سرمایه از
بازار خود راضی نیستند و مطمئنا میوانند این خدمات را به خوبی ارایه دهند. Sep. 06. 2015
محمود گنابادی
Ph.D. , FCSI
Wealth
Manager