سخنی با سرمایه گذاران و همکاران سبد گردان

به نام خدا

سخنی با سرمایه گذاران و همکاران سبد گردان و مدیران محترم صندوقهای مشترک

همه مدیران سبدهای سرمایه گذاری آگاه هستند که اساس و فلسفه وجودی سبد سرمایه گذاری کاهش ریسک از طریق تنوع بخشیدن به انواع دارایی های درون سبد است. در بازارهای پیشرفته جهان ایجاد سبد سرمایه گذاری چهار مرحله دارد که بطور خلاصه عبارت از طراحی خط مشی سرمایه گذاری با توجه به شناخت اهداف و انتظارات و میزان ریسک پذیری سرمایه گذار، ارزیابی شرایط کلان اقتصادی و سیاسی در میان مدت، ایجاد سبد و نظارت مستمر بر آن و تعدیل و ارزیابی ادواری عملکرد سبد می باشند.

تحقیقات متعدد انجام شده نشان داده اند که مهمترین مرحله ایجاد سبد سرمایه گذاری، همان قدم اول است که طراحی خط مشی سرمایه گذاری است و تمرکز بر شرایط عمومی و خصوصی سرمایه گذار دارد. صرف نظر از آنکه سبد سرمایه گذاری یک صندوق مشترک و مشاع بوده و یا برای یک شخصی حقیقی و یا حقوقی ایجاد شده باشد. تبیین و تعریف خطی مشی مبتنی بر شناخت مشتری در ابتدای راه یک ضرورت مسلم است.

گرچه هدف هر سرمایه گذاری در مجموع ایجاد سود و کسب درآمد بیشتر است، اما سرمایه گذاران از جهات بسیاری با یکدیگر متفاوت هستند و بالطبع اهداف و نیازهای آنان با یکدیگر فرق داشته که بستگی به سن، وضعیت مالی و میزان تحمل ریسک آنان و سایر مسائل دارد، لذا سبدهای سرمایه گذاری می باید با توجه به اینگونه تفاوتها خصوصیتی طراحی متفاوتی داشته باشند.

بطور معمول هر چه سن سرمایه گذاران بیشتر می شود تحمل ریسک آنان کاهش پیدا می کند. در سن بیست و پنج سالگی تمرکز سرمایه گذار به جمع آوری و ایجاد ثروت و پس انداز است و سرمایه گذاری که دارای سنی بالا می باشد بیشتر تمایل به حفظ اصل سرمایه دارد و طبیعتا ریسک گریزتر است. لذا نمی توان دارایی این دو سرمایه گذار را در یک سبد سرمایه جای داد، زیرا تا آن هنگام که بازارهای سرمایه در حالت رونق می باشند مشکلی وجود ندارد، اما چنانچه نوسانات قیمتها افزایش یافته و یا و بطور مقطعی بازار رکودی شود، میزان صدمه مالی به سرمایه گذار و کاهش محبوبیت مدیران سبد جبران ناپذیر خواهد بود.

وقتی از سرمایه گذار سوال می شود که هدفش از سرمایه گذاری چیست، معمولا می گوید که هدف کسب منفعت و سود زیاد است. اما بسیاری از آنان سطح انتظارشان از بازار که عمدتا مبتنی بر سالهای گذشته است غیر واقعی و بالاست که گذشته دلیل تکرار آینده نیست. در مرحله طراحی سرمایه گذاری، مشتری سطح انتظارات خود را خواسته یا نا خواسته با میزان ریسک قابل قبولش می سنجد و در بلندمدت به سازمان و مدیر سبد خود وفادار بوده و با نوسانات احتمالی دچار سستی نشده و تصمیمات نامعقول نمی گیرد.

مدیران سبد گردانی در اولین حرکت ایجاد سبد سرمایه گذاری، پرسشنامه ای را که به منظور شناخت نیازها و اهداف و محدودیت ها و ریسک پذیری سرمایه گذار تهیه شده مورد استفاده قرار می دهند و طی یک نشست دوستانه، به مشتری کمک می کنند که این پرسشنامه را با اتفاق یکدیگر کامل کنند. این عمل تحت عنوان “Know your client” "شناخت مشتری" موسوم است که هدف اصلی آن عقلانی کردن رابطه ریسک پذیری مشتری با بازده مورد انتظار او است و به مدیر سبد کمک می کند تا وجوه سرمایه گذار را به نحو مناسب تری به دارایی ها و اوراق بهادار متنوع تخصیص دهد و در واقع برای هر مشتری لباس مناسب تن او را می دوزد و با در نظر گرفتن ریسک پذیری مشتری سبدی را ایجاد می نماید که در شرایط سخت و رکودی، مشتری را دچار یاس و نگرانی نمی کند.

سبد گردانان حرفه ای معتقدند شناخت سرمایه گذار برای مدیر سبد یک ضرورت است. مدیر می باید بداند که میزان آشنایی سرمایه گذار با بازار چقدر است. چه عکس العملی در قبال یک بازده منفی نشان می دهد و میزان تاثیر بازده منفی در زندگی مالی او به چه میزان خواهد بود، لذا این پرسشنامه را در فایل مشتری نگهداری می کند و حداقل سالی یکبار آن را با مشتری مرور می نماید تا چنانچه تغییراتی در وضعیت مالی مشتری و یا ریسک پذیری او اتفاق افتاده باشد آن را تعدیل کند. هم چنین اگر مدیر سبد به هر دلیلی به کار خود ادامه ندهد، مدیر جدید با مرور فایل مشتری وضعیت او را می شناسد.

از طرف دیگر وجود خط مشی و یا نقشه راه (Policy Statement) برای سرمایه گذار موجب می شود تا عملکرد سبدگردان قابل ارزیابی باشد و ملاک ارزیابی صرفا بر میزان بازده سبد استوار نباشد که ریسک هر سبدی متناسب با بازده آن است و در صورت ایجاد نوسان، سبدهای پرریسک تر صدمات بیشتری می ببینند، لذا ارزیابی سبدها و صندوقهای مشترک بهتر است بر ریسک و بازده استوار باشد و تنها ملاک اندازه گیری عملکرد بازده آن سبد نباشد.

گرچه برخی از شرکتها و سازمانهای فعال در بازار کم و بیش از روشهای شناخت مشتری در سبدهای خصوصی و غیر مشاع استفاده می کنند، اما فرایند کامل تر شناخت مشتری و ثبت اولیه وضعیت مالی و ریسکی و اهداف او موجب می شود تا در شرایط رکودی، سرمایه گذاران، بسرعت از بازار خارج نشوند و صف های فروش بدون خریدار، شاخص ها را دچار سقوط نکنند.

در پایان پیشنهاد می گردد که در جریان رتبه بندی عملکرد صندوقهای مشترک علاوه بر اعلام بازده، ریسک سبد نیز در ستونی درج شود تا سرمایه گذاران با توجه به ریسک و بازده مناسب خود دست به سرمایه گذاری در صندوقهای مزبور بزنند.

با احترام

دکتر محمود گنابادی – مدیر سبدگردانی بازارهای آمریکای شمالی